اورمو ایشچیلری :نیما زندی:
جمله مسایل و مشکلاتی که امروزه در جامعه با آن مواجه هستیم حقوق کارگران است و اینکه آیا حداقل مصوبه های قانونی در این زمینه اجرایی میشوند یا نه !؟با توجه به نقض حقوق کارگران در جامعه ایران به بررسی مسائل و مشکلات آنها می پردازیم.
حقوق کارگران
بر حسب قانون ، حقوق و مزایای یک کارگر ساده :
حداقل مزد : 110100 ریال
حداقل حقوق ( 30 روزه) : 3303000 ریال
کمک هزینه اقلام مصرفی خانوار (بن کارگری) ماهیانه : 280000 ریال
کمک هزینه مسکن (ماهیانه) : 100000 ریال
کمک هزینه عائله مندی ( حق اولاد ) ماهیانه برای یک فرزند: 330300 ریال و برای دو فرزند: 660600 ریال
است . ولی شرکتهای خصوصی که به استخدام نیروهای کارگر طبق قانون پراخته اند کماکان این قوانین را رعایت نمیکنند. یعنی در واقع قوانینی خصوصی و خودمختار را مطرح و و ضع و مورد استفاده قرار میدهند.
نارضایتی کارگران:
تضییع حق کارگران و نادیده گرفتن حقوق مقرر آنها توسط کارفرمایان نخستین بار نیست که اتفاق می افتد، سالهاست گزارشهایی مبنی بر تکرار نقض حقوق کارگران می خوانیم ولی کجاست مسئول یا مسئولینی که رسیدگی به چنین اموراتی را جزئی از مسئولیت خویش بدانند!؟
کارگرانی که دچار حادثه های وحشتناکی چون قطع عضو ، اختلال بینایی همیشگی، بیماری های نا علاج و یا دست کم سخت علاج ریوی و دهها مورد دیگر و عدم رسیدگی هیچ نهاد و سازمانی به این امور و نیز عدم دسترسی کارگران به هیچ مرجعی برای دادخواهی ، تنها بخشی کوچکی از مشکلها و زجرهای زندگی کارگری است.
در زیر به دو مورد برای درک دقیق تر موضوع اشاره می کنم :
شرکت شهدآب
زمینه ی فعالیت : تولید آبمیوه و کنسانتره
میزان سرمایه گزاری : 8/70 میلیارد ریال
محل فعالیت : استان آزربایجان غربی – اورمیه
این واحد تولیدی یکی از قدیمی ترین واحدهای تولید در استان آزربایجان غربی ست که به علت سوء مدیریت ها ، دچار معضلات و بحرانهای مالی شدیدی شده تا اینکه در نهایت منجر به واگذاری شرکت به شخص دیگر ، به قیمت 70 میلیارد ریال گردید. اما مدیریت جدید نیز مانند سیستم مدیریتی سابق عمل نموده و دردی از دردهای 300 کارگری که از 6 ماه حقوق تعویقی خود در دوره ی پیش فقط 1 ماه را توانسته اند دریافت کنند، مداوا نکرد.
چنانچه هم اکنون که نزدیک یک سال از جابجایی مدیریتی این کارخانه ی استخوان دار میگذرد ، صادقانه ترین خدمت و اصولی ترین کار مدیریتی ممکن اخراج نیمی از کارگرانی بود که در صدد مطالبه ی 5 ماه حقوق معوقه ی خویش از دوران مدیر پیشین و 8 ماه حقوق معوقه ی در دوران مدیریت فعلی، بر آمده بودند.
علت اصلی ترک کار نکردن کارگران و ادامه ی حضورشان در کار – علیرغم شرایط مالی نابسامان یاد شده- نگرانی برای نیافتن شغل جدید در صورت ترک کار و همچنین امیدواری ای بود که نسبت به دریافت مطالبات خود داشتند.
در پی شکایات صورت پذیرفته علیه مدیریت توسط کارگران اخراجی در نزد اداره کار و امور اجتماعی، مدیریت ، با اشاره به عدم توانایی مالی اش برای پرداخت بدهی هایش، خواستار معامله با کارگران شد! :
…و معامله اینگونه انجام شد که کارگران برای بدست آوردن نیمی از مطالبات خود، نیم دیگر را بخشیدند!
شرکت دستکش حریر ایران
زمینه ی فعالیت : بزرگترین تولیدکننده و صادر کننده انواع دستکش های جراحی، صنعتی ، معاینه
میزان سرمایه گزاری : بیش از 270 میلیارد ریال
محل فعالیت : استانهای آزربایجان غربی ، آزربایجان شرقی ، زنجان
شرکت دستکش حریر ایران ، یکی از مدرنترین و بزرگترین تولیدی ها در ایران است که سه فاز از تولیدی خود را در سه شهر اورمیه ، تبریز ، زنجان مستقر نموده است.
از آنجاییکه تمامی 1200نفر(در مجموع سه شهر) پرسنل این کارخانه کارگرانِ زن هستند، مدیریت این شرکت برای تامین نیروی انسانی خود تصمیم به تاسیس کارخانه ی خود در شهرهایی چون اورمیه ، تبریز و زنجان که از بیشترین نیروی متقاضی کار برخورداند ، گرفته است.
واحد تولیدی این شرکت در شهر اورمیه ، وسعتی معادل یک سوم شهرک صنعتی کلان شهر اورمیه را از آنِ خود کرده است. پرسنل شاغل در این واحد 400 نفراند (380 نفر زنان شاغل در واحدهای تولیدی و 20 نفر مرد شاغل در قسمتهای فنی و نگهبانی و ترابری)
بنا به اظهارات مسئولین این شرکت، نسل جدید دستکش های پزشكي ‘معاینه و جراحی’ مطابق با آخرین استانداردهای جهانی در این واحد تولید و عرضه مي شود و در حال حاضر شركت دستکش حریر ایران نیازهای 502 مرکز درمانِي، 4300 پزشك و 315 پاراكلينيك و جراحی هاي محدود در كشور را تامین ميكند.
کارگران چه می گویند
در اینجا گزارشی که از یکی از پرسنل این شرکت مبنی بر نارضایتی کارگران تهیه شده از نطرتان خواهد گذشت.
خانم ک. ق. لیسانس حقوق قضایی دانشگاه آزاد اسلامی ، کارگر واحد بسته بندی عنوان کرده است:
” زمانی که برای ثبت نام به این شرکت رفتم، برگه های مختلفی جلو روم گذاشتن. از جمله اسنادی مربوط به حقوقم که نشون میداد بر حسب قانون قراره پرداخت شه ؛ برگه هایی که قرار بود به اداره کار و امور اجتماعی ارسال میشد. در میان برگه ها ، تعهد نامه ی دیگه ای هم بود که متقاضی میبایست فقط اسم خودش رو می نوشت، امضا می کرد و با اثر انگشتش تاییدش میکرد.
متن تعهد نامه حکایت از مطالبه ی تمامی حقوق و مطالبات توسط کارگر رو داشت. به این معنا که کارگر پیش از ورودش به کار هرگونه حق شکایت برای مطالبه ی حقوق خودش رو از خودش سلب می کرد.
من که کمی از امور حقوقی و قانون کار آگاهی داشتم ، به عنوان اعتراض ، سوالی در مورد این تعهد نامه پرسیدم که پاسخ مسئول امور اداری شرکت ، مجبور بودن کارگر به تعهد و امضای برگه بود و در غیر اینصورت از پذیرش کارگر جلوگیری میشد من نیز از سر ناچاری و با توجه به نیروی کار فراوان و بیکار این شهر برای از دست ندادن فرصت، قبول کردم که برگه رو امضا کنم.
شرکت دستکش حریر، بطور 24 ساعته در سه شیفت کاری 8 ساعته چرخشی مشغول تولیده. شیفتها در ساعات 5 بامداد ،13 و 21 شروع بکار می کنند.
کارگران شیفت صبح این تولیدی برای حضور به موقع در محل کار مجبورند ساعت 4 نصف شب از خواب بیدارشند و به سوی ایستگاه سرویس شرکت حرکت کنند و دست کم باید 10-15 دقیقه تا رسیدن به ایستگاه در تاریکی و خلوتی شب پیاده روی کنند، پس از تعطیلی کار و با توجه به مسافت 30 کیلومتری شرکت تا شهر و ترافیک سنگین آن ساعتها از روز، امکان رسیدن به خانه زودتر از ساعت 30/14 نیست. در عمل کارگران این تولیدی ، در طول یکروز 4-5 ساعت بیشتر فرصت ،برای در کنار خانواده بودن ندارند.”
وی در ادامه توضیح داد: ” رنج تمامی این مشکلات زمانی بیشتر حس میشود که موضوع عدم وجود هر گونه تعطیلی در طول یک ماه مطرح میشود.
طبق دستورالعمل کاری در این واحد تولیدی ، چرخه ی تولید نبایست حتی برای 1 ساعت هم متوقف شود، چرا که در اینصورت شرکت متحمل ضرر ناشی از سرد شدن دستگاههای تولید میشود. زیرا دوباره گرم کردن دیگ ها و خط قالب سازی هزینه ی گزافی به میزان 2 میلیون تومن را به تولید کننده تحمیل میکنه.
از طرف دیگه بازار بشدت پر رونق این تولیدی و میزان بالای تقاضای محصولات باعث شده که این شرکت از جانب توقف تولید و عقب ماندن از کورس عرضه نیز غرق در زیانی 5/1 میلیون تومانی به ازای هر ساعت میشه.
ضمن اینکه دستمزد یک روز کارگران هم مبلغی معادل 6 میلیون تومانه . القصه ، یک روز تعطیلی این تولیدی یعنی ، 44 میلیون تومن خسارت ! “
خانم ک. ق. در پاسخ به این سوال که آیا کارکرد روزهای تعطیل رسمی، اضافه کار محاسبه میشود یا نه؟ گفت:
” نه تنها کارکرد روزهای تعطیل ، اضافه کار محسوب نمیشه که در صورت یک روز مرخصی و عدم حضور در محیط کار به هر علت موجه و غیر موجهی باعث کسر20 هزار تومن از حقوق در آخر ماه میشه. به این معنی که دستمزد یک روزِ کاری 11300 تومنِ اما جریمه ی یک روز مرخصی 20 هزار تومن! “
سوالِ ” آیا در صدد شکایت به اداره کار و امور اجتماعی برآمده اید یا خیر؟” اینگونه پاسخ داده شد :
” خیر، چون با در نظر گرفتن توضیحی که در مورد شرایط کاری در این استان و شهر اورمیه دادم، در طول فعالیت در این شرکت عملا امکان چنین چیزی نیست. کسانی هم که پس از جدایی از شرکت اقدام به شکایت و استرداد حقوقشون میکنن ، با برائت شرکت با استناد به تعهد نامه ی کذایی ای که روز اول از کارگران می گیرند، مواجه میشوند.
در واقع شرکت ادعا میکنه که دستمزد اضافه کار و سختی کار و کار در روز غیرکاری رو جدا پرداخت کرده که تونسته برگه ی تعهد کارگر مبنی بر عدم وجود هرگونه بدهی شرکت به وی را بگیره.”
خانم ک. ق. در خصوص دیگر معضلات کاری و تضییع حقوق کارگران اضافه کرد:
” از عمده ترین مشکلهای کارگران این تولیدی ، دسترسی نداشتن به امکانات لازم در مورد ایمنی است، چنانچه بارها همه شاهد حضور آمبولانس برای انتقال همکاری که در خط تولید بخشی از بدنش دچار سوختگی شدید ناشی از حرارت کنترل نشده ی لاتکس و همینطور تماسهای مستقیم با انواع اسید شده بود ، به بیمارستان شده اند.
یا بیماریهایی که بانوان بخصوص شاغلین در واحد بسته بندی، در طولانی مدت و در اثر جابجایی لوازم سنگین ، مثلا گونی های پک شده ی 40 کیلویی ، دچارش میشن رو می شه اسم برد. بطوری که کارشناس های مختلف (اغلب سوئیسی و هلندی ) که چندین بار برای ارزیابی کارخانه برای اعطای گواهینامه های ISOآمده بودند، مکرارا به موضوع مناسب نبودن این کار برای زنان تاکید کرده بودند اما ارزان بودن ، طغیانگر نبودن و همینطور سرِ تعظیم فرود آوردن کارگران زن در مقابل دستورهای کارفرما به علت نیازهای مالی، مدیریت را به مقصود میرسانَد.”
خانم ک.ق. در خصوص سایر مواردی که می توان به عنوان تضییع حقوق کارگران زن یاد برد گفت:
” به موقع پرداخت نشدن ماهیانه ها سرِ برج و تاخیر در پرداخت حقوق ، عدم تعادل در دریافتی های پرسنل که گاهی اوقات دیده میشه برخی از پرسنل واحد اداری که حجم کاریشان نصف کمتر از کارگران است دستمزدهای 4-3 برابر بیشتر دریافت میکنن! در حالی که بنا بر آمار ارائه شده توسط خود شرکت ، بیش از 80% پرسنل واحدهای تولیدی تحصیلکرده ی دانشگاهی اند اما اغلب پرسنل اداری که از منسوبان نیز هستن تحصیلاتی بیش از دیپلم یا کاردانی ندارن!”
با توجه به اوضاع اخیر اقتصادی ایران از جمله :
تورم ، گرانی ، قیمت بی ثبات ارز و طلا ، وضعیت یارانه های با دورنمایی کدر و هزینه ی گزاف تامین انرژی و حمل و نقل در کارخانجات ، به نظر میرسد چرخه ی کارِ کارخانجات قدری سخت تر بچرخد که باز زحمت آن بدوش قشر کارگر است که قدری بیشتر باید زور بزنند تا نان خود را از لابلای چرخ دنده ها بیرون بکشند!
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر