اورمو ایشچیلری :داوود توران: “آمئریکا‌داکی فارس و ائرمنی دیاسپورو چوخ زامان عینی مؤوقئیی بؤلوشور”
چوخ زامان دونیا سیاستینده مهم
مسئله‌لرین و ادعا‌لارین دیپلوماتیک کورپوس‌لار و بئین الخالق
تشکیلات‌لارین یوخ، محض دیاسپورون واسطه‌سیله حیاتا کئچیریلدیگی‌نین شاهیدی
اولوروق. شوبهه‌سیز کی، دیاسپور و لوبی گوج‌لو دؤولت‌لرین کیچیک و
اینکیشاف ائتمکده اولان دیگر دؤولت‌لره موناسیبتینی ده تنزیمله‌یه بیلیر.
کیچیک
و هم ده چوخ ضعیف بیر دؤولت اولان ائرمنیستانین آزربایجان و تورکییه اوچون
نئجه پروبلئم‌لر یارادا بیلمه‌سینی ده محض دیاسپور عاملی ایله ایضاح ائتمک
اولار. طبیعی کی، بعضی غرب دیپلومات‌لاری‌نین رئگیونا ائرمنی‌پرست
یاناشماسیندا، آبش کونگرئسی، آوروپا پارلامئنتی،
فرانسا سئناتی و دیگر
اؤلکه‌لرین پارلامئنت‌لرینده آزربایجانین ماراق‌لارینا اویغون اولمایان
سندلرین قبولوندا ائرمنی دیاسپورچولارین “زحمتی”آز دئییل.
طبیعی کی، ائرمنی‌لرین آوروپا و
آمئریکادا مؤحکم‌لنه‌رک لوبی فورمالاشماسی ۲۰-جی عصرین اول‌لرینه تصادف
ائدیر. آزربایجان دیاسپورو ایسه یالنیز موستقیل دؤولتیمیزین یارانماسی و
سرحدلرین آچیلماسین‌دان سونرا غربده فورمالاشماغا باشلاییب. لاکین
آذربایجان دیاسپورون‌دان دانیشارکن، اول ایران‌داکی شاه رئژیمین‌دن، سونرا
دا ایسلام رئژیمی‌نین رئپرئسسیالاریندان غربه پناه آپاریب اوردا
مسکون‌لاشان گونئی‌لی سویداش‌لاریمیزی دا اونوتماق اولماز. اونلار موستقیل
دؤولتیمیزین وطنداشلاریندان داها اول غربده محکم لنمیش و دیاسپورچولوق
فعالیتینه باشلامیش‌لار. ۱۹۹۰-جی ایللره قدر بو دیاسپورون اساس فعالیتی صرف
گونئی آزربایجان‌داکی اینسنا حقوق‌لارینا یؤنلدیلمیشدی، سون ایلل‌لرده
ایسه غرب‌دکی آزربایجان‌لی‌لار بیر آرایا گله‌رک، قاراباغ مسئله‌سینده
اورتاق مؤوقئ قویماغا باشلاییب‌لار. بورادا آزربایجانین دا دؤولت اولا‌راق
دیاسپورچولارا وئردیگی دستیی قئید ائتمک یئرینه دوشر.
دیگر طرف‌دن، آزربایجان و
تورکییه دیاسپورونون دا سون زامان‌لار بیر آرایا گلمه‌سی، بیرگه تدبیرلر
کئچیرمه‌سی سئویندیریجی حال‌دیر. لاکین اونلار بونون عهده‌سین‌دن نئجه
گلیرلر؟ عمومیتله، دیاسپورچولاریمیزین غربده، خصوصاً ده دونیانین لیدئر
دؤولتی ساییلان آبش-دا ایمکان‌لاری نه سویه‌ده قیمتلن‌دیریله بیلر؟ و هانسی
پروبلئم‌لر وار کی، اونلارین آرا‌دان قالدیریلماسی گرکیر؟
آمئریکا‌داکی دیاسپوروموزون
دورومو باره‌ده “جمعیت” قزئتی‌نین سوال‌لارینی آبش-دا یاشایان پولیتولوق،
گونئی آذربایجان سوسیال-کولتورئل آراشدیرما‌لار مرکزی‌نین (گوناسکام) رهبری
داوود توران جاوابلاندیردی.
او بیلدیردی کی، آمئریکادا
دیاسپورا مسئله‌سی چوخ اهمیت‌لی‌دیر: “بورادا بوتون سیاسی گوج بو دیاسپور
ایشی ایله قاباغا گئدیر. نه قدر گوج‌لو دیاسپورا صاحب اولسانیز، او قدر ده
آمئریکا دؤولتی و ایجتیمایتینه تأثیر ائده بیلرسینیز. بو رئال‌لیغی سون
ایللردئ آزربایجان و تورکییه دیاسپورچولاری دا باشا دوشوب‌لر. اونا گؤره
ده، داها چوخ بیرگه حرکت ائدیرلر. چونکی هر ایکی‌سی‌نین ده مشترک منفعت‌لری
وار. آذربایجانلا تورکییه‌نین ماراق‌لاری بؤلگه‌ده و دونیادا توققوشمور. .
گونئیلیلئر ایسه دیاسپورا و بیر چوخ مسئله‌لرده قوزئی دیاسپورونون یانیندا
اولوب اونو گوجلئن‌دیرمک ایستییرلر. البته، ایران دیاسپورو دا فعالیت
گؤستریر. بو دیاسپورا ایچئریسیندئ گونئیلیلئر یئر آلمیرلار. چونکی
ایستکلئری فرق‌لی‌دیر. اما قوزئی‌لی سویداش‌لار ایله اورتاق میللی
ماراق‌لاری اولدوغونا گؤره بیرگه ایشلییرلر. ایستر قاراباغ مسئله‌سی، ایستر
گونئی آزربایجان‌داکی میللی اویانیش عاملی، ایسترسه ده “ائرمنی سویقیریمی”
مسئله‌سینده فالیتیمیزی بیرلشدیرمه‌یه و واحید جبهه‌دن چیخیش ائتمه‌یه
چالیشیریق”.
کونگرئسمئن دانا روبراباکئر
گونئی آزربایجان تورک‌لری‌نین حقوق‌لاری مسئله‌سینی گوندمه گتیرمه‌یه
چالیشیر، بو مسئله، عمومیتله بوتؤولوکده دؤولت اولا‌راق گؤتورسک، ایران
مسئله‌سی آمئریکا جمعیتینده نئجه موذاکیره اولونور؟
د.توران سؤیله‌دی کی، گونئی آزربایجان مسئله‌سی آمئریکا جمعیتینده ائله ده چوخ کؤک سالماییب.
“کونگرئسمئن دانا روهراباکئر
ایلک دفعه اولا‌راق گونئی مسئله‌سینی جدی شکیلده آمئریکا گوندمینئ گئتیرمئک
ایستییر. گونئی آزربایجان رئال‌لیغی آمئریکا جمعیتی‌نین گوندمینه گلرسه،
فیکریمجه، اوغورلو اولا‌جاق. چونکی اورادا جدی بیر اینسان حاق‌لاری
پوزونتوسو وار.البته، روهراباکئره قارشی فارس دیاسپورو حرکته کئچیب. اونا
یانلیش معلومات‌لار وئره‌رک فیکرین‌دن دؤندرمه‌یه چالیشیرلار. بیز ده
آزربایجان دیاسپورو اولا‌راق بو کونگرئسمئنه دستک و معلومات مکتوبو
حاضرلایا‌راق گؤندرمیی پلانلاشدیرمیشیق. بو مسئلنی دونیا سویه‌سینده
ایشاقلان‌دیرماق و تبلیغ ائتمک لازیم‌دیر. بئله دوشونورم کی، بون‌دان سونرا
رئگیونا یاناشمادا گونئی آزربایجان مسئله‌سی دایم دقتده اولا‌جاق”.
او قئید ائتدی کی، فارس و
ائرمنی دیاسپورچولاری داها چوخ بیرگه فعالیت گؤستریرلر: “ایران
دیاسپورچولاری آراسیدا شاهچی‌لار دا آز دئییل و اونلار رضا پهلوی‌نین
اطرافیندا بیلشیب‌لر. شاهچی‌لار سون زامان‌لار چوخ فعال اولسا‌لار و
کونستیتوسیا‌لی مونارخیا تکلیف ائتسه‌لر ده حساب ائتمیرم کی، ایراندا شاه
رئژیمی‌نین برپاسیندا ماراق‌لی اولا بیلر. دئموکراتیک گؤرونن فارس
دیاسپورچولاری ایسه گونئی‌لی‌لره گذشته گئتمک ایستمیرلر و ادعا ائدیرلر کی،
اگر ایراندا آزربایجانل‌لارین میللی حاق‌لاری تانینسا، ایرانین بوتؤو‌لوگو
تهلوکه آلتینا دوشر. ائرمنی‌لر ده هر وجه له بیزه مانع اولماغا چالیشیر.
بئله اولدوغو حالدا، اومید آنجاق آزربایجان و تورکییه دیاسپورچولاری‌نین
بیرلیگینه قالیر. همچی‌نین آزربایجانا قارشی اتهام‌لار و ایران مسئله‌سینده
یهودی دیاسپورونون دا دستیین‌دن فایدا‌لانا و بعضی مقام‌لاردا بیرگه حرکت
ائده بیلریک. فیکریمجه، بو ایستیقامتده معین آددیم‌لار آتماق لازیم‌دیر”.
روفت احمدزاده
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر